Nutraceutical คืออะไร

คำาว่า "Nutraceutical" มีการบัญญัติเป็นครั้งแรกโดย นายแพทย์ Stephen DeFelice จากหน่วยงาน Foundation for Innovation in Medicine (FIM) ในปี ค.ศ.1989 โดยผสมระหว่างคําว่า Nutrition (โภชนาการซึ่งเน้นถึงอาหาร) กับคําวา Pharmaceutical (ยา) เข้าด้วยกัน โดยนายแพทย Stephen ได้ให้ความหมายว่า "Nutraceuticals หมายถึงสารใดๆ ก็ตาม ที่อาจจัดอยู่ในรูปอาหารหรือส่วนประกอบในอาหารที่ให้ประโยชน์ทางยาหรือประโยชนต่อสุุขภาพ รวมถึงการป้องกันหรือรักษาโรค" ต่อมา Health Canada ซึ่งเป็นองค์กรด้านสุขภาพได้ให้คําจํากัดความของ Nutraceutical ซึ่งระบุความหมายที่ชัดเจนขึ้น ดังนี้ "Nutraceutical เป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้จากอาหารที่ผ่านการสกัด หรือแยกเป็นสารบริสุทธิ์ และขายในรูปแบบเหมือนยา และมีการพบประโยชน์ต่อร่างกายหรือช่วยป้องกันการเกิดโรค เรื้อรัง" ถึงแม้ว่า Nutracetical จะมีรูปแบบคล้ายยาแต่จุดมุ่งหมายของ Nutraceutical จะเป็นสารอาหารที่มีแนวโน้มในการ ป้องกันโรคเท่านั้น ต่างจากยาที่มีจุดมุ่งหมายในการใช้รักษาโรคโดยตรง

ส่วนใหญ่ยาจะมีสารออกฤทธิ์ชนิดเดียวหรือสองชนิด มีขนาดใช้แน่นอนต่อครั้ง ส่วนใหญ่เป็นมิลลิกรัม ใช้เมื่อมีอาการของโรคที่ต้องการผลการออกฤทธิ์ที่รวดเร็ว ส่วน Nutraceutical จะเป็นสารองค์ประกอบในอาหารที่ผ่านการสกัดใน รูปเข้มข้นและนํามาพัฒนารูปแบบให้เป็นเม็ด (tablet) หรือแคปซูล (capsule) ซึ่งมีรูปแบบคล้ายยา มีจุดประสงค์หลัก เพื่อใช้ป้องกันการเกิดโรคและส่งเสริมสุขภาพ เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจหลักการของ Nutraceutical มากขึ้น ขอยกตัวอย่าง ผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลืองที่มีทั้งสารอาหารและสารองค์ประกอบที่ใช้ป้องกันโรคถั่วเหลือง "อาหารจากธรรมชาติที่มีทั้งสารอาหาร และ Nutraceutical" นอกจากถั่วเหลืองแล้ว ยังมีสารในธรรมชาติที่มีฤทธิ์ป้องกันโรคอีกหลายชนิด

สารในธรรมชาติที่เป็นโภชนะเภสัช

- สารกลุ่มต้านอนุมูลอิสระ (antioxidant)

• ไลโคปีน (lycopene) จากมะเขือเทศ
• สารกลุ่มคาเทชิน (catechin) จากชาเขียว
• สารกลุ่มโอลิโกเมอริค โปรแอนโทไซยานิดีน (oligomeric proanthocyanidin, OPC) ในสารสกัดจากเมล็ดองุ่น
• สารกลุ่มไฟเบอร์จากธัญพืช สารกลุ่มสตานอลจากพืช (Plant stanol)

- เส้นใยอาหาร (dietary fiber) จากเมล็ดธัญพืช ผัก และผลไม้

- ไฟโตสเตอรอล (phytosterol)

- กรดไขมันโอเมก้า-3 ในน้ำมันปลา (fish oil)

- ไอโซฟลาโวนส์ (isoflavone) ที่พบมากในถั่วเหลือง ได้แก่ ไดแอดเซอิน (Daidzein)

ที่มาข้อมูล : นิตยสาร สสวท. ฉบับที่ : 161 

x